Routekaart naar duurzaam werken in de VVT
Vergrijzing, veranderingen in de zorg, voldoende gemotiveerd en vitaal personeel: er zijn allerlei in- en externe redenen om te investeren in de duurzame inzetbaarheid van personeel. Duurzame inzetbaarheid is een breed begrip. Starten met duurzame inzetbaarheid betekent daarom eerst het definiëren van wat duurzame inzetbaarheid voor de eigen organisatie betekent en wat de meerwaarde is voor de organisatie en de medewerkers.
Verhoog de kans op een succesvolle aanpak van duurzame inzetbaarheid en begin met het beantwoorden van de volgende twee vragen.
- Wat verstaat de organisatie onder duurzame inzetbaarheid?
Belangrijk is om binnen de organisatie een definitie met elkaar af te spreken omdat de term duurzame inzetbaarheid op veel verschillende manier gebruikt kan worden. Door er afspraken over te maken is er een gezamenlijk vertrekpunt. - Wat is de meerwaarde van duurzame inzetbaarheid?
Meestal is er binnen een organisatie een directe aanleiding om werk te maken van duurzame inzetbaarheid. Bijvoorbeeld door een hoog ziekteverzuim of een vergrijsd personeelsbestand. Voor een duurzame, succesvolle aanpak is het advies om verder te kijken dan alleen dit directe belang. Welke toegevoegde waarde kan duurzame inzetbaarheid (nog meer) bieden voor de organisatie? Door duurzame inzetbaarheid te koppelen aan de visie, missie en kernwaarden van de organisatie wordt de meerwaarde vaak snel zichtbaar.
Tips van VVT- instellingen
Deelnemers aan het lerend netwerk van het project Duurzaam werken in de VVT 2.0 gaven de volgende tips als u met de eigen instelling aan de slag wil met duurzame inzetbaarheid:
- Vorm eerst een goed beeld van het begrip duurzame inzetbaarheid en wat het betekent voor de organisatie
- Stel vast of, en zo ja welke, problemen de organisatie heeft op het gebied van duurzame inzetbaarheid
- Betrek alle leeftijdsgroepen en niet alleen oudere medewerkers
- Maak gebruik van ideeën en visiestukken van andere instellingen en laat u hierdoor inspireren
Tips vanuit de OR
Voor de OR is duurzame inzetbaarheid een belangrijk thema. Vooral omdat de OR bij uitstek de partij is om het thema op de agenda te zetten binnen de organisatie vvanwege de ontwikkelingen in de sector zoals verdere flexibilisering en vergrijzing. Tips om duurzame inzetbaarheid als OR binnen de organisatie onder de aandacht te brengen zijn:
- Zorg als OR voor betrokkenheid op een zo vroeg mogelijk moment als de organisaties aan de slag wil met duurzame inzetbaarheid om invloed te kunnen uitoefenen en mee te kunnen praten.
- Probeer als OR eerst zelf inhoud te geven aan het begrip duurzame inzetbaarheid. Bepaal vervolgens welke elementen volgens de OR belangrijk zijn voor de organisatie. Voorkom dat duurzame inzetbaarheid te eng gedefinieerd word(vooral gericht op arbo).
- Stel een document op met uitgangspunten van de OR over duurzame inzetbaarheid om het thema binnen de organisatie op de agenda te zetten. Het is van belang dat de OR duurzame inzetbaarheid ziet als een belangrijk onderwerp en dat er in de organisatie tijd en aandacht aan wordt besteed. Het gaat immers om je grootste goed: je medewerkers.
- Zorg als OR voor een goede samenwerking met het management (gebaseerd op vertrouwen). Stel kritische vragen en ga de discussie aan, maar zorg ook voor een constructieve opstelling, door bijvoorbeeld oplossingen aan te dragen.
- Oplossingsrichtingen kunnen zijn het voorstellen van beleid en instrumenten om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden (denk aan een talentscan, het opstellen van andere functieprofielen, handvatten voor leidinggevenden om met medewerkers in gesprek te gaan over duurzame inzetbaarheid of voorstellen om draagvlak te verwerven).
- Zorg dat je als OR een gesprekspartner hebt binnen de organisatie die verantwoordelijk is voor het thema duurzame inzetbaarheid.
Uit de interviews met de leden van de OR blijkt dat zij duurzame inzetbaarheid een belangrijk onderwerp vinden voor de eigen organisatie. Een belangrijke reden die door veel van de geïnterviewde OR leden wordt aangedragen is dat ‘de eigen organisatie als gevolg van de vergrijzing relatief veel oudere medewerkers heeft. Door de vergrijzing en de (verwachte) tekorten op de arbeidsmarkt is het van belang om oudere medewerkers te behouden voor de organisatie, anders kunnen organisaties hun diensten niet leveren. ‘
Een ander OR-Lid merkt op:
‘Ook voor medewerkers zelf is het van belang dat zij tot hun 65e (en binnenkort tot hun 67e) hun werk met plezier en gezond kunnen blijven uitvoeren. Door de kabinetsmaatregelen worden medewerkers gestimuleerd om langer door te werken en wordt het financieel ongunstig om eerder te stoppen met werken. Het werk is fysiek zwaar en oudere medewerkers kunnen dat niet altijd volhouden (hoog ziekteverzuim). Enerzijds is het van belang om te bevorderen dat zij het werk vol kunnen houden (bijvoorbeeld door voldoende rustmomenten in te bouwen om te kunnen herstellen). Anderzijds is het van belang dat medewerkers worden gestimuleerd om eerder te gaan nadenken over hun loopbaan en mogelijke alternatieven voor mocht het werk dat ze doen op latere leeftijd te zwaar voor ze worden.
Aanknopingspunten liggen dichterbij dan je denkt
Duurzame inzetbaarheid sluit goed aan op de doelstellingen van de organisatie en de visie van de organisatie. De missie van de instellingen stelt vaak de klant en de klanttevredenheid c enteraal. Tevreden klanten vereist competente medewerkers die zorgeloos en met plezier kunnen werken. Kortom medewerkerkers die duurzaam inzetbaar zijn. Eén van de deelnemers aan het lerend netwerk zegt daarover:
‘De link met de missie is bij ons heel duidelijk. Onze missie is: “Wij helpen mensen met een zorgbehoefte om zo lang mogelijk zelfstandig en op een eigen wijze vorm en inhoud te geven aan hun leven.” In ons strategisch huis zijn ook de termen vitaliteit, deskundig en betrokken opgenomen. Deze hebben een directe relatie met duurzame inzetbaarheid’.
Stof tot nadenken
Duurzaam, wat is dat eigenlijk
‘Duurzaam ergens mee bezig zijn betekent eigenlijk dat je ergens voorzichtig mee om gaat. Duurzaamheid voor het milieu en voor bijvoorbeeld energie betekent dat je er voorzichtig mee omgaat zodat je er lang van kan genieten. Als het gaat om de inzet van medewerkers, is het ook verstandig daar voorzichtig mee om te gaan. Dat wil zeggen, bedenk als organisatie acties, maatregelen of een cultuur waardoor die inzetbaarheid hoog blijft. Daar profiteer je van. Want als mensen goed inzetbaar zijn in bijvoorbeeld een zorgberoep, gaan ze lang en vitaal mee. Daar wordt je als organisatie gelukkig van, maar ook de mensen die bij je werken.’ aldus Wardy Doosje, begeleider lerend netwerk.
Is de visie op cliënten ook van toepassing op onze medewerkers?
In het lerend netwerk kwam onderstaande vraag naar boven. Stof tot nadenken?
‘In missies en visies van VVT-organisaties komen regelmatig begrippen voor als: ieder mens is uniek, de cliënt voert de eigen regie etc. Deze begrippen slaan vaak op de cliënten. Zouden deze termen ook niet op de eigen medewerkers van toepassing moeten zijn?’
